Níl aon dabht agam go bhíodh an airgead sin níos fearr caite ag an Rialtas ar rudaí eile don teanga, mar shampla, leabhair agus ábhair dona Gaelscoileanna.
(Bhí mé ag caint le múinteoir ó Ghaelscoil amháin agus dúirt sé go raibh an rogha leabhair agus ábhair ar bhfad níos measa na a tá ann as Béarla, agus déanann sé sin an ranga níos deachair a múineadh, tá fíor-mhíbhuntáiste ann ar aon nós). Ach, ar domhain foirfe, bheimis in ann na dhá rudaí a dhéanamh chun a áirithiú go bhfuil obair ann do duine le Gaeilge, agus beadh spreagadh ann an teanga a fhoghlaim mar ábhar gairmiúil. Ach níl domhain foirfe a tá ann agus, mar sin, tá ceart agat, caithimid a beith ag tosú le rudaí níos tábhachtaí agus práinní.
Ach ní chreidim go bhfuil "good-will" nó "toil-mhaith" ann i réaltacht. Nuair a faigheann daoine glaoigh teileafóin ón Ríonn na Gaeltachta chun suirbhé a dhéanamh, sea, dearann 54% "Yes, I woild like to support Irish as part of out herritage and cultural diversity" (as Bearla, is docha). Ach má theann tú go dtí na duine céine ar tsráid, agus dearann tú, "cá bhfuil an siopa X", bíonn an "good-will" go tobainn imithe.
Bhí mé i mo chónaí i gCorcaigh cúpla bhliana ó shin, agus caithfidh mé a rá go raibh rudaí níos fearr ann. Nuair a dúirt mé "go raibh maith agat" sna siopaí níor d'fhéach siad orm go ait go minic, agus dhá uair sa bhliain fuair mé "fáilte romhat". Ach anois tá mé ar ais i Loch Garman árais, agus tá sé uafásach ar fad. Níl an "good-will" anseo ar cur ar bith. Tá oíche na Gaeilge ar siúl ar súil uair amháin sa mhí, agus seachas sin, níl ach an Idirlinn agam.
What can I do for the Irish language every day? Well like I said, I say "Dia Dhuit" and "Go raibh maith agat" at post offices and shops and banks, and even at that microscopic level of small tokenism, I am made feel unwelcome.
Anyway, the 20 year plan is full of Spriocanna but no exact details on how to get to them, either financially, or more importantly structurally or organisationally (except in the vaguest terms.) Good news is that DCU published a review of it laying out all the questions that the strategy will have to answer, if it is not to be considered a dream-wish-list, which the draft version is. Please read the DCU review.